Doktorske studije
jun 14, 2022 2022-07-05 8:16Doktorske studije
Doktorske studije
Doktorske studije društvenih nauka Fakulteta političkih nauka su koncipirane kao jedinstven fakultetski program sa četiri oblasti istraživanja – sociologija, politikologija, socijalni rad i socijalna politika, studije medija – što se prepoznaje prema rasporedu predmeta i obaveza na prvoj, drugoj i trećoj godini studija, odnosno pri izradi disertacije.
Pored obaveznih, tzv. korskih predmeta, koji profilišu identitet Fakulteta političkih nauka i pojedinih studijskih grupa, uveli smo i veći broj izbornih predmeta koji doktorandima/kinjama omogućuju da u skladu sa predviđenim brojem ECTS bodova i sami aktivno definišu program koji će pohađati.
Kao imperativ pri koncipiranju doktorskih studija uzima se jedinstvo teoretske nastave i istraživačkog rada, pa Fakultet političkih nauka ima posebno povoljnu okolnost u postojanju fakultetskog Instituta za društvena istraživanja, gdje će doktorandi moći da se uključuju u postojeće projekte ili apliciraju sa vlastitim.
Opredijelili smo se za integrisani doktorski studij društvenih nauka sa četiri oblasti istraživanja – sociologija, politikologija, socijalni rad i socijalna politika, medijske studije:
- radi povećanja naučnih, nastavnih i istraživačkih kapaciteta;
- radi ujednačavanja kriterija, jer se radi o srodnim i bliskim oblastima društvenih nauka;
- radi podsticanja i promovisanja interdisciplinarnosti, što predstavlja trend u društvenim naukama;
- radi teorijskih i empirijskih istraživanja i znanja, koja mogu imati širu društvenu i socijalnu primjenu;
- i, konačno, radi ekonomičnosti.
Uslovi i kriterijumi za upis na Doktorski studij društvenih nauka
Na Doktorski studij društvenih nauka Fakulteta političkih nauka Univerziteta u Banjoj Luci mogu se upisati:
- kandidati/kinje sa završenim drugim ciklusom studija – master iz oblasti sociologije, politikologije, međunarodnih odnosa, socijalnog rada, novinarstva i komunikologije (300 ECTS);
- kandidati/kinje sa završenim drugim ciklusom studija iz srodnih oblasti društvenih i humanističkih nauka (300 ECTS);
- kandidati/kinje koji su završili postdiplomske (predbolonjske) studije i stekli akademsko zvanje magistra iz oblasti sociologije, politikologije, međunarodnih odnosa, socijalnog rada, novinarstva i komunikologije, kao i drugih srodnih oblasti društvenih i humanističkih nauka.
Kriterijum za upis na Doktorski studij društvenih nauka Fakulteta političkih nauka Univerziteta u Banjoj Luci:
- prosječna ocjena na prvom i drugom ciklusu akademskog studija;
- dužina studiranja na prvom i drugom ciklusu akademskog studija;
- ostvareni naučni i istraživački rezultati iz istraživačke oblasti na koju se kandidat/kinja upisuje (objavljeni naučni radovi, učešće na naučnim konferencijama, naučno-istraživački projekti i sl.);
- kandidati/kinje koji nemaju završen odgovarajući studij polažu diferencijalni ispit iz istraživačke oblasti na koju se upisuju.
Akademsko zvanje koje se stiče nakon uspješno završenog Doktorskog studija društvenih nauka
Nakon uspješno odbranjene doktorske disertacije, kandidat/kinja završava doktorski studije i stiče 180 (sto osamdeset) ECTS bodova. U zavisnosti od izabrane istraživačke oblasti, kandidat/kinja stiče sljedeće akademsko zvanje:
1. Istraživačka oblast: Sociologija
Doktor socioloških nauka – 480 ECTS
2. Istraživačka oblast: Politikologija
Doktor političkih nauka – 480 ECTS – Politikologija
Doktor političkih nauka – 480 ECTS – Međunarodni odnosi
(Istraživačka oblast: Politikologija ima dva usmjerenja. U zavisnosti od preferencija knadidata/kinje i doktorske radnje dodjeljuje se akademsko zvanje doktora političkih nauka iz oblasti politikologije ili međunarodnih odnosa)
3. Istraživačka oblast: Socijalni rad i socijalna politika
Doktor nauka socijalnog rada i socijalne politike – 480 ECTS
4. Istraživačka oblast: Studije medija
Doktor nauka iz oblasti studija medija – 480 ECTS – Komunikologija
Doktor nauka iz oblasti studija medija – 480 ECTS – Novinarstvo
(Istraživačka oblast: Studije medija ima dva usmjerenja. U zavisnosti od preferencija knadidata/kinje i doktorske radnje dodjeljuje se akademsko zvanje doktora nauka iz oblasti komunikologije ili novinarstva)
Struktura i organizacija Doktorskog studija društvenih nauka
Doktorski studij traje 3 (tri) akademske godine, odnosno 6 (šest) semestara. Plan i program doktorskog studija se realizuje kroz: nastavu, seminare, radionice, diskusione grupe, konsultacije, samostalni studijski naučno-istraživački rad, izradu i odobranu doktorske disertacije. Kandidati/kinje su dužni završiti doktorski studij u roku od 4 (četiri) godine od dana upisa na studij. Trajanje studija se može, uz pismeno obrazloženje razloga o kojem odlučuje Vijeće doktorskog studija, produžiti za još 2 (dvije) godine. Nakon isteka predviđenog roka (ukupno 6 /šest/ godina), kandidati gube pravo za nastavak školovanja.
Obavezne i izborne aktivnosti i njihovo bodovanje
Teorijska nastava na doktorskom studiju ne prelazi 40 (četrdeset) odsto ukupnog opterećenja predviđenog programima studija. Ostalih 60 (šezdeset) odsto opterećenja, podrazumijeva aktivno bavljenje naučno-istraživačkim radom, kroz obavezne i izborne aktivnosti. Opterećenost u obaveznim i izbornim aktivnostima izražava se u skladu sa evropskim sistemom prenosa bodova (European Credit Transfer and Accumulation System – ECTS). Obaveznim aktivnostima nastoje se postići i razviti sklonosti prema naučno-istraživačkom radu, razvijanje potrebnih metodoloških znanja i vještina, kao i jačanje kritičkog mišljenja.
| Rb. | Obavezne aktivnosti | ECTS |
| 1. | Ispiti iz obaveznih predmeta | 44 |
| 2. | Ispiti iz izbornih predmeta | 32 |
| 3. | Objavljivanje dva autorska rada iz oblasti istraživanja u naučnom časopisu sa recenzijom | 12 |
| 4. | Istraživački rad na prijavi doktorske teze | 8 |
| 5. | Prijava doktorske teze | 14 |
| 6. | Izrada i odbrana doktorske teze | 60 |
| Ukupno bodova: | 170 | |
U ispunjavanju izbornih aktivnosti, kandidati/kinje su dužni, u toku trajanja doktorskog studija, prikupiti najmanja 10 (deset) ECTS bodova. Kandidati sami biraju način na koji će steći potrebne bodove. Upis potrebnih bodova se ostvaruje tokom VI (šestog) semestra, kao uslov za odbranu doktorske teze. Izabrane aktivnosti ocjenjuje komisija koju čine tri člana: mentor i dva člana iz istraživačke oblasti, koje je izabralo Vijeće doktorskog studija.
| Rb. | Izborne aktivnosti | ECTS |
| 1. | Učešće na doktorskoj konferenciji sa izlaganjem | 5 |
| 2. | Učešće na domaćoj naučnoj konferenciji iz oblasti istraživanja sa izlaganjem | 4 |
| 3. | Učešće na međunarodnoj naučnoj konferenciji iz oblasti istraživanja sa izlaganjem | 5 |
| 4. | Učešće u radu ljetne škole iz oblasti istraživanja | 4 |
| 5. | Učešće u radionici iz oblasti istraživanja | 2 |
| 6. | Provedena elektronska diskusija iz oblasti istraživanja (uz kontrolu mentora ili sumentora) | 1 |
| 7. | Objavljen autorski ili koautorski rad iz oblasti istraživanja u naučnom časopisu sa recenzijom | 6 |
| 8. | Objavljeno autorsko ili koautorsko poglavlje u knjizi iz oblasti istraživanja | 6 |
| 9. | Objavljena autorska ili koautorska knjiga iz oblasti istraživanja | 7 |
| Ukupno moguće bodova: | 40 | |
Prva godina (prvi i drugi semestar)
Prva godina doktorskog studija sastavljena je od teorijske nastave iz obaveznih i izbornih predmeta. Metodološka grupa predmeta, koja je obavezna za sve istraživačke oblasti, biće organizovana kroz teorijsku nastavu i metodološke seminare, kroz koje doktorandi/kinje stiču potrebna metodološka znanja i vještine, ali i osposobljavaju se da samostalno kreiraju teorijska i empirijska istraživanja. Obavezni predmet iz istraživačke oblasti (sociologija, politikologija, socijalni rad i socijalna politika, studije medija) pokriva osnovna područja oblasti istraživanja: teoriju, istoriju discipline i nove pristupe u istraživanju. Radi postizanja interdisciplinarnosti doktorandima je omogućeno slušanje nastave, kroz izborne predmete, iz drugih istraživačkih oblasti.
Nakon odslušane teorijske nastave i ispunjenih predispitnih obaveza, doktorandi stiču pravo za polaganje završnog ispita iz obaveznih i izbornih predmeta. Završni ispiti iz svih predmeta doktorskog studija polažu se pred tročlanom komisijom, koju čine: predmetni nastavnik (nosilac/i predmeta) i dva nastavnika iz istraživačke oblasti koje imenuje Vijeće doktorskog studija.
Druga godina (treći i četvrti semestar)
Tokom druge godine doktorandi biraju mentora/mentorku sa kojim će raditi na istraživanju za prijavu doktorske teze. Nakon uspješno provedenog istraživanja za prijavu doktorske teze, koje mentor ocjenjuje u pisanom izvještaju, doktorandi stiču pravo za upis potrebnih bodova za ovu aktivnost. Radi osiguranja kvaliteta doktorskog studija, a posebno u onim oblastima koje podrazumijevaju interdisciplinarno istraživanje i prikupljanje empirijske građe, doktorandima se može omogućiti dvostruko mentorstvo.
Doktorandi su obavezni da prije prijave doktorske teze imaju objavljena ili prihvaćena za objavu dva autorska naučna rada iz oblasti istraživanja u priznatim naučnim časopisima ili publikacijama sa recenzijom. Radovi se moraju objaviti tokom trajanja doktorskog studija, to jest radovi koji su objavljeni prije upisa na doktorski studij neće se uzimati u razmatranje.
Nakon odslušane teorijske nastave, uspješno položenih ispita, objavljena dva naučna rada, izabranog mentora (i komentora), uspješno provedene istraživačke radnje za prijavu doktorske teze – doktorandi stiču pravo za prijavu doktorske radnje. Prijava doktorata mora sadržavati: naslov predložene teme, obrazloženje teme i očekivane rezultate predloženog naučnog istraživanja, osnovne i pomoćne hipoteze od kojih će se polaziti u istraživanju, dinamiku rada, predloženu literaturu i opšte podatke o doktorandu. Prijavljena tema doktorske radnje brani se javno pred tročlanom komisijom koju čine: mentor (i komentor) i dva nastavnika iz oblasti istraživanja, koje imenuje Vijeće doktorskog studija. Odbrani prijave doktorskog rada mogu prisustvovati i drugi doktorandi, kao i svi ostali zainteresovani. Ako Komisija procijeni da doktorand nije zadovoljio kriterijume za uspješnu odbranu prijave doktorske radnje, daje mu mogućnost da u roku od 30 (trideset) dana otkloni eventualne nedostatke i ponovo pristupi odbrani prijave doktorskog rada.
Treća godina (peti i šesti semestar)
Tokom treće godine, odnosno petog i šestog semestra, doktorskog studija, doktorand radi na izradi i priprema odbranu doktorskog rada. Mentor (i komentor) je dužan da aktivno prati kvalitet rada i usmjerava doktoranda u izradi njegovog doktorskog rada. Načini postupka za ocjenu i odbranu doktorskog rada određeni su Zakonom o visokom obrazovanju i Pravilima o studiranju na trećem ciklusu studija Univerziteta u Banjoj Luci.
ISTRAŽIVAČKA OBLAST POLITIKOLOGIJA
Nestabilnosti našeg političkog sistema, koje su uslovljene kako subjektivnim (unutrašnjim) slabostima vezanim za tranziciju, postratnim napetostima, “dejtonskom” strukturom BiH i RS, i istorijskim naslijeđima relevantnih političkih i društvenih aktera, tako i objektivnim (vanjskim) faktorima koji proizilaze iz ekstradinamičke prirode savremenih društvenih transformacija izazvanih globalizacijom, predstavljaju široko polje za kredibilan naučno-istraživački rad na polju politikoloških nauka.
Polje mogućih društveno opravdanih istraživačkih tema iz oblasti politikoloških disciplina praktično je nepregledno u sadašnjoj BiH: od konstitucionalnih pitanja koja proizilaze iz same dejtonske strukture države, problema savremene demokratije u “podijeljenim” društvima, problema suvereniteta, (ne)postojanja demokratske političke kulture, postkonfliktnih društvenih odnosa; (ne)dovršene tranzicije; političke ekonomije tranzicionih društava, promjena u pristupnim procesima evropskih integracija, političke nestabilnosti Balkana kao regije itd. U izvjesnom smislu može se reći da Bosna i Hercegovina predstavlja eksperiment u realnom vremenu za kvalifikovane politikologe i srodne discipline.
Nažalost, ova istraživanja na Univerzitetu u Banjoj Luci do sada nisu bila strukturisana u visokostručnu formu kakvu omogućava doktorski studij. U tom smislu Fakultet političkih nauka predlaže pokretanje doktorskog studija kroz istraživačku oblast politikologije kao način da se prevaziđe ova manjkavost i odgovori na objektivno postojeću društvenu potrebu.
Predloženi program za istraživačku oblast politikologije je dominantno fokusiran na istraživačku komponentu, a tek kao formu podrške uključuje nastavni aspekt. To je jasno vidljivo kako iz strukture predmeta na programu studija tako i iz pojedinačnih silabusa i metoda verifikacije dostignutog nivoa znanja. Generalna linija doktorskog studija usmjerena je na dva magistralna pravca od kojih je jedan u opštem smislu pod “međunarodnim odnosima” i ima za cilj da odabirom predmeta usmjeri kandidata na izučavanje statusa Bosne i Hercegovine u užem i širem okruženju; dok je drugi “političko-teorijski” i ima za cilj da omogući kandidatima analitička istraživanja savremenih političkih procesa.
Nastavni plan i program Doktorskog studija društvenih nauka za Istraživačku oblast: Politikologija
| I godina doktorskog studija | |||||
| Sem. | Naziv predmeta | Status | N/SIR. | ECTS | |
| 1. | Metodologija društvenih istraživanja | O | 6 / 4 | 15 | |
| Politika u globalizovanom svijetu | O | 6 / 4 | 15 | ||
| 2. | Metodologija naučno-istraživačkog rada | O | 3 / 5 | 14 | |
| Međunarodni odnosi u XXI vijeku | I | 4 / 2 | 8 | ||
| Teorija kriza | I | 4 / 2 | 8 | ||
| Dinamika savremenih političkih institucija (Od ponuđena tri predmeta iz istraživačke oblasti doktorand/kinja bira jedan predmet.) | I | 4 / 2 | 8 | ||
| Izborni predmet iz drugih oblasti istraživanja (Doktorand/kinja bira jedan predmet.) | I | 4 / 2 | 8 | ||
| II godina doktorskog studija | |||||
| 3. | (Dez)integrativni procesi u Jugoistočnoj Evropi | I | 4 / 2 | 8 | |
| Postmoderni konflikti | I | 4 / 2 | 8 | ||
| Sub/regionalne politike na Balkanu (Od ponuđena tri predmeta iz istraživačke oblasti doktorand/kinja bira jedan predmet.) | I | 4 / 2 | 8 | ||
| Izborni predmet iz drugih oblasti istraživanja (Doktorand/kinja bira jedan predmet.) | I | 4 / 2 | 8 | ||
| Objavljivanje naučnog rada iz oblasti istraživanja (Doktorand/kinja prije prijave doktorske teze mora objaviti dva naučna rada u priznatim naučnim publikacijama sa recenzijom.) | O | 0 / 5 | 6 | ||
| Istraživački rad na prijavi doktorske teze (individualni rad sa mentorom) | O | 0 / 5 | 8 | ||
| 4. | Objavljivanje naučnog rada iz oblasti istraživanja (Doktorand/kinja prije prijave doktorske teze mora objaviti dva naučna rada u priznatim naučnim publikacijama sa recenzijom.) | O | 0 / 5 | 6 | |
| Izborna naučno-istraživačka aktivnost kandidata/kinje (učešće na seminarima, naučnim konferencijama, naučno-istraživačkim projektima i slično.) | I | 0 / 5 | 10 | ||
| Prijava doktorske teze (Doktorand/kinja može prijaviti doktorsku tezu nakon što je odslušao/la i položio/la ispite iz teorijske nastave i objavio/la dva nučna rada.) | O | 0 / 10 | 14 | ||
| III godina doktorskog studija | |||||
| 5. | Istraživački rad na izradi doktorske teze | O | 0 / 40 | 60 | |
| 6. | Završetak i odbrana doktorske teze | O | |||
| UKUPNO: | 180 | ||||
ISTRAŽIVAČKA OBLAST SOCIOLOGIJA
Doktorski studij za istraživačku oblast sociologije je nastavak obrazovanja sociologa nakon završetka prvog i drugog ciklusa studija sociologije, odnosno studija sociologije koji su studirali studenti prije Bolonjskog koncepta studije. Dakle, osnovni razlog za pokretanje doktorskog studija jeste osiguranje logičnog i zakonom obavezujućeg stvaranja pretpostavki za nastavak studija poslije završetka prvog i drugog ciklusa studija. Na taj način osigurava se normalan vertikalni nastavak sociološke edukacije u okviru Fakulteta političkih nauka.
Univerzitetski studij sociologije prisutan je u gotovo svim univerzitetima širom svijeta. Rijetka je pojava da se sociologija na univerzitetima predaje samo kao opšti predmet. Posebno je teško zamisliti nastavničke fakultete u kojima studenti nemaju mogućnosti da upoznaju svoje društvo i teorijska promišljanja savremenih društvenih fenomena, bez obzira na njihovo buduće zanimanje. Ove činjenice pojačavaju opravdanost za izučavanje sociologije na doktorskom nivou.
U postojećim društvenim uslovima postsocijalističkih zemalja pojavio se niz objektivnih razloga za aktuelizaciju sociologije kao jedne od najvažnijih disciplina koje analizairaju društvo i društvene odnose. Naše društvo prolazi kroz tranzicijski period bremenit društvenim promjenama koje je potrebno naučno istraživati. Osim toga postojeće raznolikosti etničke, nacionalne i druge pripadnosti očigledno predstavljaju potencijalne probleme te ih je potrebno istraživati i analizirati kako bi se preduprijedili potencijalni konflikti. Ovi konflikti često prate društva koja su slična našem društvu. Za razvoj savremenog društva očigledno je značajna sociologija i sociolozi kao stručnjci koji su tu nauku temeljito izučili. Naravno, postoje i suprotna shvatanja. Rezultati takvih shvatanja često su vidljivi, a oni se uglavnom svode na laku produkciju kvazisociološkog kadra. Ova situacija biće znatno predupređena sa doktorskim studijama.
Posebna okolnost koja pojačava opravdanost izučavanja sociologije na trećem ciklusu studija predstavlja činjenica da su novije društvene pojave propraćene sa fenomenima kao što su nezaposlenost, nekontrolisano širenje naselja, starenje populacije, ekološki problemi, droga, agresivnost itd. Očigledno je da ovi fenomeni zahtijevaju sociološka i druga istraživanja kao i koncipiranje rješenja za njihovo prevazilaženje. Za ove potrebe doktorski studij sociologije može osposobljavati buduće stručnjake različitih usmjerenja.
Nova društvena stvarnost zahtjeva niz promjena na planu obrazovanja. U tom smislu posebno mjesto pripada obrazovanju budućih analitičara društva. Zato je potrebno osavremeniti istraživačke, savjetodavne i edukativne programe studija sociologije. U tom smislu treba posmatrati i treći cikus studija sociologije. Bez obzira na kritike položaja socoiologije u prethodnom društvenom sistemu sociolozi su bili u mogućnosti da svoja znanja primjenjuju u širem spektru organizacija i ustanova kao što su preduzeća, javni mediji, državne institucije itd. Rad sociologa u svakom društvu doprinosi oblikovanju društvenih potencijala razvoja. Ako se takvi ciljevi potisnu i u centar pažnje nametnu partikularni interesi tada se stihijski širi odbojnost prema sociologiji. Takav odnos prema sociologiji je najbolji indikator da je društvo bolesno i da funkcioniše za potrebe partikularnih interesa.
Postoje brojni razlozi osnivanja trećeg ciklusa studija sociologije. Prije svega, studij sociologije danas je prisutan u gotovo svim univerzitetima širom svijeta. Osim toga, rijetke su studijske grupe u svijetu u kojima sociologija nema svoje mjesto u korpusu različitih naučnih područja. Razlog je jednostavan: studentima treba omogućiti da upoznaju svoje vlastito društvo i teorijska promišljanja fenomena u različitim oblastima društvenog života. Ovo bi trebalo biti posebno naglašeno u društvima koja se nalaze u tranziciji. Iz istorije sociologije poznato je da sociologija dobija na društvenom značaju ako je društvo u progresivnom razvoju. Ali isto tako sociologija se potiskuje ukoliko vladajuće strukture predstavljaju kočnice društvenog razvoja, ukoliko prevladaju partikularni inetresi na štetu opšteg društvenog razvoja. Ovo su pojave koje posebno opterećuju društva u tranziciji. Naše društvo prolazi kroz tranzicijiski period u kome bi sociologija trebala biti od posebnog značaja. U takvoj situaciji potreban je studij sociologije na doktorskom nivou koji je, prije svega, istraživački studij i kao takav odvija se unutar procesa istraživačkog rada na istraživačkim projektima.
Nastavni plan i program Doktorskog studija društvenih nauka za Istraživačku oblast: Sociologija
I godina doktorskog studija | ||||
Sem. | Naziv predmeta | Status | N/SIR. | ECTS |
1. | Metodologija društvenih istraživanja | O | 6 / 4 | 15 |
Sociologija identiteta | O | 6 / 4 | 15 | |
2. | Metodologija naučno-istraživačkog rada | O | 3 / 5 | 14 |
Rod, identitet i razvoj | I | 4 / 2 | 8 | |
Savremene teorije o društvenim konfliktima | I | 4 / 2 | 8 | |
Religija i etnicitet | I | 4 / 2 | 8 | |
Izborni predmet iz drugih oblasti istraživanja | I | 4 / 2 | 8 | |
II godina doktorskog studija | ||||
3. | Globalizacija i socijalnopatološke pojave | I | 4 / 2 | 8 |
Tranzicioni problemi u BiH | I | 4 / 2 | 8 | |
Socijalni kapital i porodica | I | 4 / 2 | 8 | |
Izborni predmet iz drugih oblasti istraživanja | I | 4 / 2 | 8 | |
Objavljivanje naučnog rada iz oblasti istraživanja | O | 0 / 5 | 6 | |
Istraživački rad na prijavi doktorske teze (individualni rad sa mentorom) | O | 0 / 5 | 8 | |
4. | Objavljivanje naučnog rada iz oblasti istraživanja | O | 0 / 5 | 6 |
Izborna naučno-istraživačka aktivnost kandidata/kinje | I | 0 / 5 | 10 | |
Prijava doktorske teze (Doktorand/kinja može prijaviti doktorsku tezu nakon što je odslušao/la i položio/la ispite iz teorijske nastave i objavio/la dva nučna rada) | O | 0 / 10 | 14 | |
III godina doktorskog studija | ||||
5. | Istraživački rad na izradi doktorske teze | O | 0 / 40 | 60 |
6. | Završetak i odbrana doktorske teze | O | ||
UKUPNO: | 180 | |||
ISTRAŽIVAČKA OBLAST SOCIJALNI RAD I SOCIJALNA POLITIKA
Obrazovanje za socijalni rad i socijalnu politiku je u stalnoj interakciji sa društvenim promjenama i savremenim društvenim procesima i mora biti u stanju da ponudi održive koncepte socijalnog razvoja i orginalna rješenja za naučnu misao i naučne probleme. Današnji socijalni rad ne odnosi se samo na socijalnu zaštitu i rješavanje socijalnih problema, već i na druge oblike socijalnih intervencija kao što su socijalno planiranje i istraživanje novih socijalnih rizika. U svjetskim trendovima obrazovanja iz socijalnog rada i socijalne politike težište je na naučno utemeljenom planiranju i naučnoj evaluaciji intervencija na svim nivoima – od socijalne politike, do intervencija usmjerenih ka pojedincima, porodicama i zajednicama.
Savremena društva, pored tradicionalnih problema, izložena su mnogobrojnim prijetnjama kao što su: novi oblici siromaštva i socijalne isključenosti do kojih dolazi zbog neadekvatnog pristupa novim informacij¬skim i komunikacijskim tehnologijama ili pak privatizovanim uslugama (voda, električna struja, itd.); promjenama u obrascima zaposlenosti koje dovode u pitanje funkcionisanje razvijenih sistema socijalne sigurnosti, ali i do socijalne nesigurnosti kod određenog broja ljudi zbog osjećaja neizvijesnosti u pogledu njihove buduće dobrobiti; kriminalitet; nove socijalne bolesti; odnos multikulturalizma i tradicionalnog identiteta zbog sveobuhvatnih globalizacijskih procesa i slično. Revidirana strategija socijalne kohezije Vijeća Evrope (Council of Europe) iz 2004. godine upozorava na ove prijetnje i traži da Evropa pronađe „načine prilagođavanja dostignuća svoje socijalne politike promijenjenim potrebama i okolnostima”. Preporuka Vijeća Evrope o socijalnim radnicima (2000) ukazuje na uticaj političkog i socijalnog razvoja na praksu i obrazovanje socijalnih radnika naglašavajući značaj istraživanja za socijalni rad: „Svi bi socijalni radnici morali poznavati primjenu rezultata istraživanja, te biti sposobni tumačiti te rezultate, imati mogućnosti da preduzmu istraživanje i u njemu učestvovati“, kao i potrebu stalne edukacije socijalnih radnika.
Praćenje i izučavanje socijalnih problema savremenih društava zahtjeva visok istraživački nivo zbog složenosti, sveobuhvatnosti i posljedica koje ostavljaju na pojedinca i društvene odnose. Na našim prostorima ne postoji ni jedna istraživačka institucija koja sistemski i planirano prati probleme koji sprečavaju napredak zemlje, niti traga za odgovorima na probleme zapošljavanje, reforme penzijskog i invalidskog osiguranja, izgradnje održivog sistema zdravstvenog osiguranja, borbe protiv siromaštva i socijalne isključenosti, osiguravanja ljudskih prava, razvoja stambene politike, problemima velikih budžetskih izdvajanja za neefikasne socijalne naknade, efikasnim upravljanjem socijalnim uslugama, dostupnosti socijalne zaštite građanima i uključivanja građana i organizacija civilnog društva u socijalne programe.
Doktorskim studijama razvijaju se teorijske, metodološke i empirijske pretpostavke naučnog angažmana na području socijalnog rada i socijalne politike. Budući polaznici trebalo bi da se samostalno i konkurentno bave naučno-istraživačkim radom i da rješavaju složene teorijske, metodološke i praktične probleme sa interdisciplinarnog stanovišta. Teorijska i empirijska znanja dobijena na doktorskim studijama pretpostavka su iznalaženja djelotvornih rješenja za brojne socijalne probleme i njihovu prevenciju. Kreativnost, sposobnost analiziranja, sintetizovanja, predviđanja posljedica i rješenja u oblasti socijalnog rada i socijalne politike, kritičko korišćenje međunarodnih i uporednih perspektiva, sposobnost da se koriste složene metode istraživanja, procedura i procesa, te sposobnost transfera novih znanja iz teorije u praksu su dobiti od doktorskog programa za istraživačku oblast socijalnog rada i socijalne politike. Omogućavanje da studenti dobiju znanja koja su produbljena na najvišem nivou doktorskih istraživanja predstavljaju nemjerljiv kapital i ulog visokog obrazovanja u napredak društva i izgradnju države.
Nastavni plan i program Doktorskog studija društvenih nauka za Istraživačku oblast: Socijalni rad i socijalna politika
I godina doktorskog studija | ||||
Sem | Naziv predmeta | Status | N/SIR | ECTS |
1. | Metodologija društvenih istraživanja | O | 6/4 | 15 |
Socijalni rad i socijalna politika u savremenom društvu | O | 6/4 | 15 | |
2. | Metodologija naučno-istraživačkog rada | O | 3/5 | 14 |
Socijalni problemi | I | 4/2 | 8 | |
Teorijsko metodski pristupi u socijalnom radu | I | 4/2 | 8 | |
Sloboda, prava i socijalni rad | I | 4/2 | 8 | |
Izborni blok predmeta iz drugih oblasti istraživanja |
|
|
| |
II godina doktorskog studija | ||||
3. | Socijalni rad i rizici u životnoj perspektivi | I | 4/2 | 8 |
Socijalna politika, socijalni razvoj i demografski procesi | I | 4/2 | 8 | |
Socijalni menadžment | I | 4/2 | 8 | |
Izborni blok predmeta iz druge oblasti istraživanja | I | 4/2 | 8 | |
Objavljivanje naučnog rada iz oblasti istraživanja | O | 0/5 | 6 | |
Istraživački rad na prijavi doktorske teze | O | 0/5 | 8 | |
4. | Objavljivanje naučnog rada iz oblasti istraživanja | O | 0/5 | 6 |
Izborna naučno-istraživačka aktivnost kandidata/kinje (učešće na seminarima, naučnim konferencijama, naučno-istraživačkim projektima i sl.) | I | 0/5 | 10 | |
Prijava doktorske teze | O | 0/10 | 14 | |
III godina doktorskog studija | ||||
5. | Istraživački rad na izradi doktorske teze | O | 0/40 | 60 |
6. | Završetak i odbrana doktorske teze | O | ||
Ukupno | 180 | |||
ISTRAŽIVAČKA OBLAST STUDIJE MEDIJA
Studiranje na istraživačkoj oblasti studija medija usklađeno je sa savremenim tokovima nauke iz oblasti komunikologije, novinarstva i medija.
Program za istraživačku oblast studija medija je interdisciplinaran, a izborom polja istraživanja, doktorand/kinja se opredjeljuje za komunikologiju ili novinarstvo, odnosno za izlazni profil doktora nauka iz komunikologije ili doktora nauka iz novinarstva. Doktorand/kinja bira polje istraživanja u trećem semestru, na predmetu iz istraživačkog rada na prijavi doktorske disertacije. U izabranom polju doktorandi objavljuje svoje naučne radove, obavljaju izbornu naučno-istraživačku aktivnost i prijavljuju, istražuju, pišu i brane doktrosku disertaciju.
Svršeni doktorandi ovog doktorskog studija doprinijeće formiranju kvalitetnog domaćeg kadra osposobljenog za naučno-istraživački rad i edukativni rad. Program doktorskih studija omogućava sticaljnje znanja i vještina neophodnih za naučno-istraživački rad iz oblasti komunikologije, masovnih medija i novinarstva.
Nastavni plan i program Doktorskog studija društvenih nauka za Istraživačku oblast: Studije medija
I godina doktorskog studija | ||||
Sem. | Naziv predmeta | Status | N/SIR. | ECTS |
1. | Metodologija društvenih istraživanja | O | 6 / 4 | 15 |
Teorijski pristupi u studijama medija | O | 6 / 4 | 15 | |
2. | Metodologija naučno-istraživačkog rada | O | 3 / 5 | 14 |
Informaciono društvo i novi mediji | I | 4 / 2 | 8 | |
Savremeno novinarstvo | I | 4 / 2 | 8 | |
Javni servisi i komercijalni mediji | I | 4 / 2 | 8 | |
Izborni predmet iz drugih oblasti istraživanja | I | 4 / 2 | 8 | |
II godina doktorskog studija | ||||
3. | Medijska pismenost i medijska kultura | I | 4 / 2 | 8 |
Žanrovi i javni diskurs | I | 4 / 2 | 8 | |
Teorija i modeli odnosa s javnošću | I | 4 / 2 | 8 | |
Izborni predmet iz drugih oblasti istraživanja | I | 4 / 2 | 8 | |
Objavljivanje naučnog rada iz oblasti istraživanja | O | 0 / 5 | 6 | |
Istraživački rad na prijavi doktorske teze (individualni rad sa mentorom) | O | 0 / 5 | 8 | |
4. | Objavljivanje naučnog rada iz oblasti istraživanja | O | 0 / 5 | 6 |
Izborna naučno-istraživačka aktivnost kandidata/kinje | I | 0 / 5 | 10 | |
Prijava doktorske teze (Doktorand/kinja može prijaviti doktorsku tezu nakon što je odslušao/la i položio/la ispite iz teorijske nastave i objavio/la dva nučna rada) | O | 0 / 10 | 14 | |
III godina doktorskog studija | ||||
5. | Istraživački rad na izradi doktorske teze | O | 0 / 40 | 60 |
6. | Završetak i odbrana doktorske teze | O | ||
UKUPNO: | 180 | |||
